Γενικές Πληροφορίες: Στις 4 Απριλίου του 1965 στις 05.00 π.μ ισχυρός σεισμός (Μ=6,1 R) με επίκεντρο το χωριό Απιδίτσα Αρκαδίας(37,3ο Ν, 22,0) έπληξε την κεντρική Πελοπόννησο και κυρίως την περιοχή της Μεγαλόπολης στην Αρκαδία, την Μεσσηνία και την Ηλεία. Βλάβες επίσης προκλήθηκαν στην Αχαΐα, στην Κορινθία, στη Λακωνία, στη Φωκίδα και στην Αιτωλοακαρνανία.
Δεκαοκτώ (18) άνθρωποι σκοτώθηκαν και δεκαεπτά(17) τραυματίστηκαν. Από τα 24.383 σπίτια που έπαθαν βλάβες τα 1.426 καταστράφηκαν εντελώς. Στην Αρκαδία, οι μεγαλύτερες κατασροφές και οι περισσότερες βλάβες παρατηρήθηκαν στα χωριά Απιδίτσα, Χωρέμι, Κυπαρισσία, Καλύβια Καρυών και Θώκνια, Μαραθούσα. Στην Ηλεία, οι περισσότερες ζημιές παρουσιάστηκαν στα χωριά Κρέστενα Κρουνοί (Ρίσσοβο) Λαδικό, Πλουτοχώρι, Σκιλλουντία, Φρίξα, Διάσελλα, Καλυβάκια, Μακρίσια, Βρεστό, Ρογκοζιό, Λιβαδάκι, Φτελιά και Ράφτη. Πλήθος ζημιές αναφέρθηκαν και στα χωριά της περιοχής της Ζαχάρως και της Φιγαλείας. Στη Μεσσηνία εντοπίστηκαν περισσότερο γύρω από το Στάσιμο και την Οιχαλία.
Οι ρωγμές που παρατηρήθηκαν στο έδαφος, σε διάφορα σημεία της πληγείσας περιοχής, είχαν μήκος 30-500m και πλάτος 3-5cm. Ο μεγαλύτερος μετασεισμός (Μ=4,5) έγινε στις 7 Απριλίου.
Τότε ήταν που τα χωριά της Ορεινής Ολυμπίας που υπέστησαν ζημιές μετακινήθηκαν σε σπίτια που έχτισαν η ΜΟΜΑ, δηλαδή οι Μεικτές Ομάδες Μηχανημάτων Ανασυγκροτήσεως του στρατού, στου Κορμπά τα Χάνια και στη Ζαχάρω.
Από τα χωριά του δήμου μας μεγάλες ζημιές προκλήθηκαν στα χωριά Κρουνοί (Ρίσσοβο), Λαδικό, Καλυβάκια και Σκιλλουντία. Λόγω της κατολίσθησης του εδάφους κρίθηκε αναγκαία η μαζική μετακίνηση του πληθυσμού τους στα μέρη που βρίσκονται τώρα. Η πρόταση ήταν να μετακινηθούν όλα τα χωριά. Οι κάτοικοι όμως της Φρίξας δε δέχτηκαν να μετακινηθούν και απ’ ότι φαίνεται και σήμερα λόγω των κατολισθήσεων του εδάφους, η απόφαση εκείνη ήταν λανθασμένη. Μετακινήθηκαν όμως η Σκιλλουντία στο Τρανό-πλάι, το Πλουτοχώρι στο Καστράκι, τα Καλυβάκια δίπλα στον ποταμό Αλφειό, τα Διάσελλα στη θέση Πλατάνια – Ρείκια. Το 1977 δόθηκαν χρήματα από την Πρόνοια για την αυτοστέγαση των κατοίκων.
Μάλιστα από τη συνένωση σε ενδιάμεσο χώρο, των χωριών Λαδικό και Ρίσσοβο δημιουργήθηκε το χωριό Καλλίκωμο, που έχει χαρακτηριστική ρυμοτομία και τα περισσότερα σπίτια είναι ίδια, γιατί χτίστηκε από τη Μ.Ο.Μ.Α. δηλαδή το στρατό που ξεκίνησε το 1974 και η μετακίνηση συνεχίζεται ακόμα και σήμερα.
 |
| Καλλίκωμο |
Προφορικές μαρτυρίες
«Ο σεισμός στο Ρίσσοβο ήταν τόσο δυνατός, που παρ’ όλο που δεν υπήρξαν θύματα είχαμε πολλές ζημιές στα κτίρια. Έπεσε τμήμα της εκκλησίας που είχε κτισθεί το 1872, έπεσε το σχολείο, η βρύση της Τούρνας και είχαμε πολλές κατολισθήσεις».
«Στη διασταύρωση του Ρισσόβου με τη Βρίνα κατέφθασαν η βασίλισσα Φρειδερίκη, ο τότε υπουργός οικονομικών Αθ. Κανελλόπουλος και ο υπουργός Υγιεινής Ανδρέας Κοκέβης», μας ειπε ο μπαρμπα-Φώτης Παναγόπουλος κάτοικος του χωριού «για να δουν από κοντά το μέγεθος της κατασροφής. Τη βασίλισσα με την συνοδεία της, πήγε στο Ρίσσοβο ο ταξιτζής Αντώνης Περιστερόπουλος ή Μούκας.
«Στην Κρέστενα όλα τα σπίτια από την πλατεία και πάνω ήταν χτισμένα από την Τουρκοκρατία. Αυτά τα παλιά σπίτια και όλα όσα έπαθαν ζημιές ήταν χτισμένα γύρω γύρω με πέτρα και ήταν χωρισμένα με τστμάδες, δηλαδή χωρίσματα με καλάμια και σοβάδες. Όσα ήταν από πλίθα δεν έπαθαν τίποτα. Εξ’ άλλου όπως λέει και ο λαός μας: «Η πλίθα λέει: Φύλαξέ με από το νερό, να σε φυλάξω από το σεισμό!»
«Το σπίτι μας ήταν σε μια σειρά από αδερφομοίρια. Πάνω στο κρεβάτι μας που ήταν μπροστά στο δρόμο έπεσαν σοβάδες, που αν δεν είχαμε προλάβει να σηκωθούμε θα είχαμε τραυματιστεί». «Αμέσως κατέφθασε ο στρατός (ΜΟΜΑ), μας μοίρασαν σκηνές και φαγητό. Έκαναν καταγραφή της καταστροφής και έστησαν τις σκηνές. Μάλιστα έδωσαν διαταγή πως όσων τα σπίτια δεν είχαν υποστεί ζημιές θα δεχθούνε φιλοξενούμενες οικογένειες που έμειναν άστεγες. Μετά μπήκε στο πρόγραμμα και η νομαρχία για τα σεισμόπληκτα» μας είπε η κα Χριστίνα Μπακοπούλου.
«Για δυο χρόνια μείναμε στις σκηνές, παίρναμε νερό από τη βρύση του Πανταζή με σούγλους(κουβάδες) και το ρίχναμε στις νιπτήρες. Η ζωή μας τότε ήταν πολύ δύσκολη, μέχρι που το κράτος μας έδωσε τα σεισμόπληκτα δάνεια (50.000δρχ) και χτίσαμε τα σπίτια μας, όσοι είχαμε μείνει άστεγοι. Για να πάρουμε τα χρήματα έπρεπε να ρίξουμε τη σκεπή του σπιτιού που είχε υποστεί ζημιά». μας λέει ο κος Κων/νος Κομπορόζος.
«Ο σεισμός είχε διάρκεια και ένταση τόση ώστε η καμπάνα της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου Κρεστένων χτυπούσε μόνη της και το νερό από το καζάνι που ζέσταινε η μητέρα μου νερό για να πλύνει τα ρούχα, χυνόταν απ’ έξω. Το Δημοτικό Σχολείο που στεγαζόταν τότε στο σημερινό Δημαρχείο, κρίθηκε ακατάλληλο. Ήταν διώροφο με ξύλινη σκάλα και είχε τρεις αίθουσες πάνω και τρεις κάτω. Από τον Απρίλιο που έγινε ο σεισμός μας μετέφεραν σε κτίριο ιδιόκτητο στη θέση «Αηδόνια» και την επόμενη χρονιά κάναμε μάθημα το απόγευμα στο Γυμνάσιο. Αρκετά σπίτια έπαθαν ζημιά, μαζί και το δικό μας. Η Κρέστενα χτίστηκε από την αρχή, κατά το ήμισυ και όπως έλεγαν οι παλιοί: «Ο σεισμός είναι σωσμός», μας είπε η κα Σοφία Πανταζοπούλου.
Όμως ο Εγκέλαδος δεν ξέχασε τον τόπο μας με τα γνωστά σε όλους μας αποτελέσματα του σεισμού του 1993, αλλά και του πρόσφατου σεισμού στην Κεφαλλονιά.
Στέλιος Μπατζάκας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου